بررسی توانایی گفتاری در طیف اوتیسم + راهکارهای تقویت گفتار در کودکان اوتیسمی

یکی از پرتکرارترین سوالاتی که والدین در جلسه‌ی ارزیابی می‌پرسند، این است:

«بچه من اوتیسم داره… یعنی هیچ‌وقت نمی‌تونه حرف بزنه؟!»

این سؤال، نشانه‌ی نگرانی عمیق والدینی است که به دنبال آینده‌ی روشن‌تری برای فرزندشان هستند. اما واقعیت این است که بسیاری از کودکان دارای اوتیسم، با مداخلات به‌موقع و صحیح، قادر به حرف زدن می‌شوند.

در این مقاله، به بررسی علمی و دقیق این موضوع می‌پردازیم که:

• آیا کودکان اوتیسمی می‌توانند صحبت کنند؟

• چه عواملی بر گفتار آن‌ها اثر می‌گذارد؟

• چه اقداماتی باعث تقویت گفتار کودک می‌شود؟

آیا همه‌ی کودکان اوتیسمی حرف نمی‌زنند؟

❌ خیر.
طیف اوتیسم بسیار گسترده است؛ از کودکانی که کاملاً غیرکلامی (non-verbal) هستند تا کودکانی که جملات پیچیده تولید می‌کنند ولی در استفاده از آن‌ها در موقعیت اجتماعی مشکل دارند.

📌 برخی کودکان اوتیسم ممکن است:

• دیرتر از سایر کودکان شروع به صحبت کنند

• فقط چند واژه ساده بگویند

• گفتار طوطی‌وار (اکولالیا) داشته باشند

• جملات را اشتباه یا بی‌ارتباط بیان کنند

• یا گفتار خوب اما بدون تعامل اجتماعی داشته باشند

عواملی که بر توانایی گفتار کودک اوتیسم تأثیر می‌گذارد

🔹 شدت اختلال
کودکانی با اوتیسم شدیدتر، احتمالاً ارتباط کلامی کمتری دارند

🔹 سطح شناختی و درک زبانی
درک زبان پایه گفتار است؛ اگر کودک در درک کلمات یا دستورات مشکل دارد، گفتارش نیز دچار اختلال خواهد بود

🔹 میزان تعامل با دیگران
کودکانی که از دیگران فاصله می‌گیرند، فرصت کمتری برای یادگیری زبان دارند

🔹 وجود اختلالات همراه
برخی کودکان اوتیسمی دچار مشکلات شنوایی، حرکتی یا عصبی هستند که گفتار آن‌ها را محدود می‌کند

🔹 زمان شروع مداخله درمانی
هرچه درمان زودتر آغاز شود، احتمال حرف زدن کودک بیشتر می‌شود

از کجا بفهمم کودک اوتیسمی‌ام می‌تونه حرف بزنه یا نه؟

در کلینیک گفتار توان‌گستر کرج، ارزیابی‌های تخصصی انجام می‌شود تا:

• سطح درک کودک بررسی شود

• پاسخ‌دهی به صدا و محرک‌ها اندازه‌گیری شود

• قدرت تقلید صوتی و حرکتی ارزیابی شود

• شدت اوتیسم با تست GARS مشخص گردد

اگر کودک: ✅ به اسمش پاسخ می‌دهد
✅ تقلید حرکتی یا صوتی انجام می‌دهد
✅ به اشیاء یا کارت‌ها توجه دارد
✅ با نگاه یا اشاره خواسته‌اش را نشان می‌دهد
👉 یعنی آمادگی برای گفتار وجود دارد

اگر کودک هنوز صحبت نمی‌کند، چکار کنیم؟

✅ نگران نباشید؛ عدم گفتار = پایان کار نیست.

درمانگران از تکنیک‌های زیر استفاده می‌کنند:

🔹 آموزش از طریق بازی

کودک یاد می‌گیرد با اشیا و کارت‌ها ارتباط برقرار کند، واژه بشنود، تقلید کند و در نهایت کلمه بگوید

🔹 استفاده از PECS یا کارت‌های تصویری

برای کودکان غیرکلامی، ارتباط از طریق تصاویر آغاز می‌شود تا گفتار به‌مرور جایگزین شود

🔹 تقویت مهارت‌های پیش‌گفتاری

مثل تماس چشمی، توجه مشترک، تقلید، درک دستورات ساده

🔹 جلسات تخصصی گفتاردرمانی

درمانگر، بر اساس سطح کودک، برنامه‌ای مرحله‌به‌مرحله طراحی می‌کند

چند کودک اوتیسمی حرف می‌زنند؟

طبق تحقیقات بین‌المللی:

🔹 حدود ۳۰٪ کودکان اوتیسمی در سنین پیش‌دبستانی، گفتار عملکردی ندارند
🔹 اما ۷۰٪ دیگر، با درجات مختلف، توانایی گفتاری پیدا می‌کنند
🔹 مداخله زودهنگام تا ۵ سالگی، احتمال گفتار را تا دو برابر افزایش می‌دهد

چه پکیج‌هایی برای تقویت گفتار مؤثرند؟

در فروشگاه digi-download.ir پکیج‌هایی وجود دارد که برای شروع گفتار از صفر تا جمله‌سازی طراحی شده‌اند:

📦 پکیج «از واژه تا گفتار»
📦 پکیج «صفر تا صد آموزش گفتاری اوتیسم»
📦 پکیج «کودک نابغه من»
📦 پکیج PECS برای آموزش تصویری گفتار
📦 پکیج مفاهیم ساده و تربیت شنیداری

خدمات کلینیک گفتار توان‌گستر کرج برای درمان گفتار کودک اوتیسم

🔸 ارزیابی تخصصی شناخت، گفتار، و شدت اختلال
🔸 گفتاردرمانی فردمحور با ابزارهای نوین
🔸 آموزش والدین برای تمرین در منزل
🔸 استفاده از تکنیک‌های بازی‌درمانی و ارتباطی
🔸 پشتیبانی آنلاین و گزارش پیشرفت ماهانه

📞 برای نوبت‌گیری:
09121623463 – 02634405830

📍 آدرس کلینیک:
کرج، رجایی‌شهر، بلوار انقلاب، نبش میدان اتحاد

کودک دچار اوتیسم ممکن است حرف نزند – اما می‌تواند یاد بگیرد که حرف بزند.
با ارزیابی دقیق، درمان تخصصی، آموزش والدین و تمرین مستمر، بسیاری از کودکان اوتیسمی به سطحی از گفتار می‌رسند که بتوانند خواسته‌های خود را بیان کنند، تعامل کنند و رشد کنند.

ما در کلینیک گفتار توان‌گستر کرج و دیجی‌اسپیچ در کنار شما هستیم تا این مسیر را علمی، دقیق و دلگرم‌کننده طی کنیم.

✅ این مقاله توسط سیاوش عطایی، آسیب‌شناس گفتار و زبان و متخصص روانشناسی عمومی تهیه شده است.